ΔΥΟ ΜΟΥΡΙΩΤΙΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ (1738, 1801)

ΣΤΑΥΡΟΣ ΓΕΡΩΝΥΜΑΚΗΣ - ΓΙΑΝΝΑ ΠΑΤΡΟΥΔΑΚΗ, ΔΥΟ ΜΟΥΡΙΩΤΙΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ (1738, 1801)

Σφακιανά δικαιοπρακτικά έγγραφα έχουν δημοσιευτεί, άλλα ομαδικά (συλλογές), όπως εκείνα από τον Α. Βουρδουμπάκη (1) και τον Ιδ. Παπαγρηγοράκη (2) και άλλα μεμονωμένα. Δύο τέτοια μεμονωμένα έγγραφα, δημοσιευμένα σε εφημερίδες, παρουσιάζουμε εδώ.

(1) Ανδρ. Π. Βουρδουμπάκις, Κρητικά συμβόλαια εκ της Τουρκοκρατίας, Χριστιανική Κρήτη, 1(1912), 467 - 506
(2) Ιδ. Παπαγρηγοράκης, στην Κρητική Εστία, τόμος 10, τόμος 11, τόμος 17

1. ΠΑΛΑΙΟΝ ΕΓΓΡΑΦΟΝ ΣΦΑΚΙΩΝ 1738, ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ (Χανίων), 26 Ιουλίου 1933

Κείμενο (text pending)

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Συμβιβαστικό έγγραφο μεταξύ του Γεωργίου Βιολάκη και του Πόλου Αμιραδάκη, οι οποίοι παραστάθηκαν με συνοδεία δικών τους και έλυσαν κτηματική αντιδικία σχετική με μια αριστοτεχνικά περιγραφόμενη αγριάδα/βοσκότοπο. Το έγγραφο υπογράφηκε από μάρτυρες «παρακαλετούς», ενώ ως γραφέας παρουσιάζεται ο Παπαμανώλης από Γαύδο.

ΟΝΟΜΑΤΑ
Γιώργης Βιολάκης
Πόλος Αμιραδάκης
Καπετάν Γιώργης Ζαμπετάκης (από Ανώπολη)
γεροΣτρατίκος Μανιαδάκης
Δάσκαλος Πόλος Μοράκης (από Ασκύφου)
Καπετάν Νταμουλής Σκορδύλης
Καπετάν Μπατός Μπατουδάκης (από Ανώπολη)
Παπά - Μανώλης από Γαύδο

ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ
Δυο Κεφάλες: Λουτζοκεφάλα, Νερού η Κεφάλα (Νεροκεφάλα)
Σήφη το Κατάλυμα
Σκαφίδια, τα
Φονοκαρά το Λαγκό

2. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ, Παλαιόν έγγραφον του 1821 (διάβαζε 1801) κανονίζον την διαφοράν των κατοίκων του χωρίου Μουρί της επαρχίας Σφακίων, ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ (Χανίων) 4746/28 - 7 - 1933

Κείμενο (text pending)

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Εξηντατρία χρόνια αργότερα κι ενώ την προπεριγραφόμενη αγριάδα νέμονται/βόσκουν συλλογικά οι κάτοικοι του Μουρίου, κτίζουν εκεί οίκημα το οποίο έκαψαν οι Στρατής Φρονοπολάκης και Σταυριανός Πιζανάκης υποστηρίζοντας ότι βρισκόταν στην ιδιοκτησία τους. Ταυτόχρονα παρουσιάστηκαν επισήμως μέλη της οικογένειας Αμιραδάκη και ζήτησαν εξέταση της υπόθεσης τους, ότι δηλαδή το προπεριγραφέν ήταν δική τους ιδιοκτησία. Μετά από τις σχετικές ερωτήσεις και την άρνηση τους στο αν είχαν κυριότητα ή έπαιρναν νόμι (ενοίκιο) από τότε που γεννήθηκαν, ο Χαμζά μπέης καθιστά εαυτόν ιδιοκτήτη του επίδικου και το «πουλά» στην κοινότητα του Μουρίου ώστε να θεωρείται «ολονό το χοργιανό».

ΟΝΟΜΑΤΑ
Στρατής Φρονοπολάκης
Σταυριανός Πιζανάκης
Αμιράδες (Αμιραδάκηδες)

ΤΙΟΩΝΥΜΙΑ
Ροβαιζά το Πλάι
Σήφη το Καταλυμα
Τ' Αμυγδάλου το Τζουνάκι
Κούτουλου το Κεφάλι (υπαρχει και Κούτουλου το Αρμί, ίσως να είναι το ίδιο)
Κουτσούρα
Ψακής το Τζουνάκι
Σαρνά το Τζουνάκι
Μάχας το Σελί
Απάνω Κεφάλας το Σκαλί
Σκαφίδια

Τούρκικες λέξεις
Ζορπαλίκι: από το ζορμπάς, μέλος ομάδας οπλοφόρων που παρεκτρεπόταν σε βιαιοπραγίες
Ταβάς: υπόθεση
Ζάφτι/ζάπτι: κουμάντο/κάνω κάποιον ή κάτι ζάφτι:καταλαμβάνω, υποτάσσω στην δύναμη ή στην θέληση μου
Ντιβάν τεσκερέ:έγγραφη απόφαση
Σενέτι: έγγραφο τίτλου ιδιοκτησίας;

ΠΡΟΣΘΗΚΗ:
Τα δύο συμβόλαια τα έχει εκδώσει ο Ιδ. Παπαγρηγοράκης στην "Κρητική Εστισ"
Βλέπε ΕΔΩ

Mail Antreas P. Hatzipolakis