Ευχαριστώ τον Σταύρο Γερωνυμάκη για τα φύλλα των εφημερίδων.
ΕΛΛΑΣ 26/9/1901
ΕΛΛΑΣ 29/9/1901
ΕΛΛΑΣ 6/10/1901
ΕΛΛΑΣ 13/10/1901
ΕΛΛΑΣ 20/10/1901
ΕΛΛΑΣ 24/10/1901
ΕΛΛΑΣ 31/10/1901
ΕΛΛΑΣ 7/11/1901
ΕΛΛΑΣ 28/11/1901
ΕΛΛΑΣ 1/12/1901
ΕΛΛΑΣ 12/12/1901
ΕΛΛΑΣ 19/12/1901
ΕΛΛΑΣ 22/12/1901
ΕΛΛΑΣ 3/1/1902
ΕΛΛΑΣ 12/1/1902
ΕΛΛΑΣ 16/1/1902
ΕΛΛΑΣ 19/1/1902
ΕΛΛΑΣ 23/1/1902
ΕΛΛΑΣ 26/1/1902
Ο Τιμόθεος Βενέρης στο σύγγραμμά του "Το Αρκάδι διά μέσου των Αιώνων", Αθήναι 1938, παραπέμπει στην ανέκδοτη Ιστορία της Κρήτης του Ι. Πολιουδάκη [Πωλιουδάκη] πολλές φορές (σελ. 144, 232, 234, 235, 239, 241, 263, 265, 274, 309, 317, 347, 398).
Ο ίδιος ο Ι. Πολιουδάκης κυκλοφόρησε την εξής ΑΓΓΕΛΙΑ έκδοσης της Ιστορίας του.
Δημοσιεύματα εφημερίδων για την Ιστορία του Πολιουδάκη.
Μία μη σημειωθείσα στο απόκομμα εφημερίδα (1883)
Εφημερίδα ΠΑΡΡΗΣΙΑ 25 - 3 -1885
Το χειρόγραφο της Ιστορίας Πολιουδάκη σήμερα λανθάνει, όπως λανθάνει και το πλούσιο αρχείο του, που περιγραφή του δημοσίευσε ο Στέργιος Μανουράς (Βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ)
Ευχαριστώ τη Γιάννα Πατρουδάκη για την Αγγελία, τον Σταύρο Γερωνυμάκη για τα αποκόμματα των εφημερίδων και τον Γ. Βουρλιώτη για την παραπομπή στον Σ. Μανουρά.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Το αρχείο Πολιουδάκη από: Στέργιος Μανουράς, Ανέκδοτα Ιστορικά Κρητικά Έγγραφα της Επαναστάσεως του 1821, Προμηθεύς ο Πυρφόρος, 40/Οκτ. - Δεκ. 1984, σελ. 389 - 412
Οι αγωνιστές κατατάσσονται σε τρεις τάξεις Α, Β, Γ με (μηνιαίο) βοήθημα 10,50, 7,50 και 6, δρχ. αντίστοιχα
Υποβλήθηκε για έγκριση και το ενέκρινε ο επί των Εσωτερικων Επίτροπος επί Κρητικής Πολιτείας Μανούσος Ρ Κούνδουρος (η χρονολογία στη σφραγίδα είναι δυσδιάκρτη)
Ειναι διαγραμμένοι οι αποβιώσαντες, ενώ έχουν προστεθεί χειρόγραφα και άλλοι
Υπάρχουν κάποια λάθη, τα οποία επισημαίνω παρακάτω.
2. Ανδρουλάκης διάβαζε Ανδρουλακάκης
7. Ιωάννης Ν. Γεωργεδάκης Λουτρό διάβαζε Αγιος Ιωάννης
6. Σαυγιολάκης διάβαζε Σαβιολάκης (πρβ 12 Σαβιολής) <
19 Νταμπασάκης διάβαζε Νταμπακάκης
Το έγγραφο βρίσκεται στα οικογενειακά έγγραφα του Σταύρου Ανδ. Μαγγελάκη (Χώρα Σφακίων). Ο πατέραας του, Ανδρέαςς Μαγγελάκης, είχε παραχωρήσει δύο έγγραφα στον Ανδ. Βουρδουμπάκι, τα οποία δημοσίευσε στην ΕΕΚΣ 2(1939) 256 - 262 (Βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ)
ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ
1808 νοεμβρίου 13 Καστέλι Σφακίων:χωρίον Σφακιά
Ίσον του προ<το>τύπου, ήγουν του παλαιού τεμεσουκιού
Έστοντας και να μας εσικόσουσιν ο ξιράς στρατικάκις με όλην την γενεάν τζι κο
ρακογιώργηδες, και επήγαμεν στα σφακιά και αβιζάραμεν και τζι αλιγάδες, μα δεν
έκαναν ηνταέτη να ρθούσι. Επήγαμεν και δίχνασί μας εδικά τους χωράφια απο κεί
μας εβάλασι στο σφακιανό λαγκό. Τα χοράφια εμαρτυρήθηκεν ότι πως είναι ολονών
των κορακογιώργηδων εκεινής της καπετανιάς ολονής, όπου δεν έχει να κάμη ο ένας
από τον άλλον παραπάνο. Και ήσαν πρώτοι τονε κορακογιώργοι μία πάρτε του
λαγκού των φριλίκων άλλη μια πάρτε, και των κύτριδων άλλη μια πάρτε. και οι
αμοιράδες από τον γιαλό με τζι κατζιπότιδες άλλη μια πάρτε. έτζη είναι το λαγκό
πάρτες:4 ως καθώς εμαρτυρήσασιν οι μαρτύροι. και αν έρθει και ματάρθει να
μοιράσουσιν τον λαγκό όλη την αγριάδα, μέλη να γένη τέσσερα μερτικά. η δε
καματερά χοράφια, είναι από παλαιόθεν μοιρασμένα και έχουν τα των στρατίκιδων
πουλιμένα, οι καθαρόφτιδες και κύτριδες.ως καθώς μιλούσιν οι μαρτύροι,
εμαρτυρήθηκεν μπροστά μας. Έτζι δίνομεν και εμείς να μην έχει να κάμη ο γης από
τον άλλον τονε παρεπάνω, μήτε ολιγότερον.διατί κατά την μαρτυρίαν απού
μαρτυρήθηκεν είναι αυτό το λαγκό ο ντερές ολονής <σε>κλετάδας τονε από του γαζί
χουσείν πασά το ζαμάνι και άλλη γενεά έχει να κάμη μέσα σε αυτονό τον τερέ, ως
καθώς μαρτυρά όλο το καστέλι. Και των βαβουραίων τον λαγκό αγριάδα και
καματερό το πουλήσασιν του γέρω στρατή και του γέρω πρήλο. Και κρατεί ο γερω
πρήλος από τέσσερα ένα από των βαβουραίων την πάρτε, και τα τρία του
στρατίκο.και κατά την μαρτυρίαν δίνομεν το παρό. Είναι το παλεόν γραμμένον εις:
1775:
Λοιπόν με το να μην ευρεθή ο πρώτος λήμπρος του άνωθεν παλαιού έτους ήγουν το
πρώτον τεμεσούκι όπου μας έδοκεν ο αλή τζαουσαγάς και καιμακάμης αφακίων,
όντας στελμένος από την πολυχρονισμένη μας σουλτάνα από την πόλιν.καθώς
άνωθεν μαρτυρά τώρα και χρόνοι: 3 Α: το τεμεσούκι του αλή τζαουσαγά.ότι πως
έχουν οι κύτριδες από:Α:ένα:από την αγριάδα τούτου του λαγκού μαζί με τους
βιόλιδες.χωρίς να έχουν εις τον αυτόν λαγκό καματερό χωράφι,ούτε οι κύτριδες, ούτε
οι βιόλιδες. Λοιπόν δια σιγουράντζα των κύτριδων και των βιολίσων, και των
αμοιράδων με τζι κατζιπότιδες, γίνεραι το παρόν από εμάς τζι στρατίκηδες, τον γέρο
ξιρά μαζί με τα εγγόνια μου. και γέρω πραός νικιφόρος με τα παιδιά μου.και
μανούσος πατζελιουδάκης μαζί με τα παιδιά μου, και στρατής παπιολάκης του
νικολό.και βάνομεν και τα δάκτυλα μας <κατά> την συνήθειαν του τόπου μας.πως ότι
τως ευγένει νόμι των κύτριδων και των (..........................) απούλητα μόνον στέκουν
έτσι. τον κατζιπότιδων και των αμοιράδων είναι ένα μερτικόν, ήγουν από τέσσερα
ένα από την αγριάδα του λαγκού, καθώς γράφι ο παλαιός λήμπρος.ήγουν του αλή
τζαουσαγά του όπισθεν γεγραμμένου μουτεβελή αγά, και κατά την μαρτυρίαν τω
αυτών γεγραμμένων παλαιών μαρτύρων καθώς είναι χοτζέτι γινομένον εις το
μεγάλον κάστρον της κάντιας πως εις καιρόν όπου να θέλει από εμάς τους
κατζιπότιδες και τζι αμοιράδες κανένας μας, ή από τα παιδιά μας ή από τα εγγόνια
μας να εμπένουν εις τον λαγκό να μην έχουν πείραξιν από εμάς τους στρατίκηδες δια
κανέναν τρόπον, ούτε από μικρόν μας ούτε από μεγάλον μας, ωσάν οπού εις και εμάς
των κατζιπότιδων και των καθαρόφτιδων, από τέσσερα ένα μερίδιον, προπατορικόν
μας, και αν εις καιρόν όπου να θέλουν να το νομιάσουν, να έχουν την άδειαν να
νομιάζουν όπου θέλουν.και να μην νομιάζεται χωρίς το θέλημα των καθαρόφτιδων
και των κατζιπότιδων και των αμοιράδων, καθώς γράφη του αλή τζαουσαγά το
τεμεσούκι και κάνομεν εμείς η καθαρόφτιδες, η κατζιπότιδες, οι κύτριδες και οι
βιολήδες τον γέρω ξιρά στρατικάκη μάνα, να βαστά τον παλαιόν λήμπρον, ήγουν το
τεμεσούκι όπου είναι χοτζέτι, γινομένον να το κρατεί εις το χέριν του, ως καθώς τον
είχαμεν πάντα μάνα. Και εις καιρόν όπου να χρειαστεί το παλαιόν τεμεσούκι να το
βγάνει να το θεωρούμεν, εις ώρας ανάγκης, και εις ένδειξιν αληθείας και ασφάλειας
γίνεται το παρόν από εμάς τους στρατίκηδες, και δίδεται εις το χέρι των
καθαρόφτιδων και των κατζιπότιδων, και παρακαλούμεν και μάρτυρες
αξιόπιστους.ακόμα ότι τζερεμές ακολουθήση να αποκρινόμεσθεν όλοι όπου έχουν να
κάμουν εις τον λαγκό κατά το μοιράσι όπου έχει κάθε πατούλια. Είναι ο λαγκός από
το πορόλαγκο έως το κάτων δίστρατο του λιόπρινου το πουντάκι σύνορον:
Μάρτυρες:
»γερώ ξηράς στρατικάκης με τα εγγόνια μου:
»νικηφόρος πραός με τα παιδιά μου:
»μανούσος πατζελιουδάκης με τα παιδιά μου:
» στρατής παπιολάκης
»γιώργης σφαλικταράκις.
»σταυράκις τζαρδάκις.
»κώνστας μαυριγιανάκις
»νικολός ρουσάκης.
»νικολός κυτρογιωργάκης.-
Το σύμπλιον του παρόντος τεμεσουκιού ευρίσκεται εις το χέρι των κύτριδων και των βιολίδων, και των στρατίκιδων ευρίσκεται εις το χέρι του γέρω νικιφόρο πραού όπου δίδεται από ημάς τους δύω (...) καθαρόφτιδες και κύτριδες.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
ΣΧΟΛΙΑ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Καλλιόπη Γρωνυμάκη, Ένα Σφακιανό Συμβόλαιο του 1775 ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Καλλιόπη Γερωνυμάκη, Αθήνα 31 Μαρτίου 2024
