ΤΟΥΡΚΙΚΟ (ΚΡΗΤΙΚΟ) ΕΓΓΡΑΦΟ (16 ΙΟΥΝΙΟΥ 1827)

ΓΙΑΝΝΑ ΠΑΤΡΟΥΔΑΚΗ - ΑΝΤΡΕΑΣ ΧΑΤΖΗΠΟΛΑΚΗΣ, ΤΟΥΡΚΙΚΟ (ΚΡΗΤΙΚΟ) ΕΓΓΡΑΦΟ (16 - 6 - 1827)

Αυτό το έγγραφο - σεντόνι (48 χ 35 εκ.) βρίσκεται στη συλλογή του Αντρέα Χατζηπολάκη (αποκτήθηκε σε ζωντανή δημοπρασία στην Αθήνα).

ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ

Εμείς ο υψηλότατος και υπέρτατος μέγας βαιζύρης και σερασκέροις πάσοις κροίτης μουσταφά πασά εφέντης προστάζω
Ναγιέ σφακιά ανόπολη
Καπετανέη παπάδες προεστοί κε πέληποι αραγιάδες του καστελιού σφακιά και λυπόν
τον χορίων μικρί μεγάλη θεωρώντας το παρόν μου ηγεμονικόν πουγιουρτού. Σας
προστάζω και σας διορίζω καθώς σας λέγω ώτη από την σοίμερον κε το εξοίς να
ξεύρετε του καπετάν αναγνώστοι του μαστροσιφάκη την γινέκα με τα πεδιά της το
πός μένι εις το κουλτούκι μου ήγουν εις το χέρι μου. Λοιπόν κατά την προσταγήν μου
θέλω να μοιν έχει από κανένα ποίραξοι ούτε από μηκρόν ούτε από μεγάλον εποιδίς
ώπηως παρακούσω και της ποι το παραμοικρόν θέλη πεδεύγετε σκληρά. Ώποιως
εκίνος έχη να πάρι να δόση απαφτήν την γινέκα ή ταβά να κάμοι ας έρχετε εις το
χουζούρι μου να θεωρώ τον νταβά του και να του δίδω το χρέως ώπου ίχε να πέρνι
ληπόν καθώς προστάζω.να έχη το κήρως και την ισχύ και να μοιν δίδι δόσιμο ούτε
ενκαργιά να μην κάνι κανενούς έως τέλως της ζωής της και δια τούτο κε δίδω το
παρόν μου εις κάθα κερού φανέροσοις καθώς προστάζω θέλω να μοι παρακούσετε
εξαποφάσεως
1827 Ιουνίου 16

ΣΧΟΛΙΑ

Το 1826 ο Αναγνώστης Μαστροσηφάκης, έμπιστος του Μουσταφά, συμμετείχε στο να παρασυρθούν πρόκριτοι και καπετάνιοι των Σφακίων, μεταξύ των οποίων οι Πρωτοπαπας Σφακίων Γεώργιος Μοράκης, ΧατζηΡούσος Βουρδουμπάς, Γεώργιος Μαυράκης, Πωλογεωργάκης, Πωλιός Πρωτοπαπαδάκης, Ρούσσος Χούρδος και άλλοι, οι οποίοι φυλακίστηκαν και υπέστησαν τόσα βασανιστήρια «ώστε εύχονταν καθημέρα τον θάνατον» (Β. Ψιλάκης, Ιστορία της Κρήτης, τόμος Γ, σελ.439). Έναν χρόνο μετά έγινε μια αποτυχημένη απόπειρα απόδρασης που οδήγησε τους περισσότερους σε ακόμα «φρικτοτέρας φυλακάς». Ο υπεύθυνος της σύλληψης Μαστροσηφάκης φονεύθηκε λίγους μήνες αργότερα από τον Ασκυφιώτη Μανουσάκη (1). Είναι αρκετά ασφαλής η υπόθεση του να στάλθηκε η παρούσα επιστολή που διατάζει την προστασία της γυναίκας και των παιδιών του, μετά την δολοφονία του Μαστροσηφάκη κι ενώ η οικογένεια του θεωρούνταν κατά τα ήθη της εποχής και του τόπου, τρόπον τινά, συνένοχη στην προδοσία του.

(1) Ο Μανουσάκης ήταν ο Μανούσος Μοράκης. Οι ιστορικοί διαφωνούν αν ήταν αδελφός ή πρώτος εξάδελφος του πρωτόπαπα Γεωργίου Μοράκη.
Βλ. Μανόλης Βουρλιώτης, "Η δράση του πρωτοπαπά Σφακίων Γεωργίου Μοράκη κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821", Νέα Χριστιανική Κρήτη, τ. 37 (2019), σ. 242 (διαθέσιμο ΕΔΩ)

Τούρκικες λέξεις

Ναγιέ από το ναχιγιέ: διοικητική περιφέρεια
Πουγιουρτού: έγγραφη διαταγή
Ταβάς: υπόθεση
Κουλτούκι: πολυθρόνα, καρέκλα, μεταφ. έδρα

Mail Antreas P. Hatzipolakis